Η Σημασία της Ανάστασης ως Επιστροφή στο Νόημα
Κάθε θρησκευτική εορτή, είναι μια άσκηση μνήμης. Μια απόπειρα για τη συνείδησή μας να επιστρέψει στον μυθικό χρόνο, σε γεγονότα που δεν υπάγονται στη ροή της ανθρώπινης ιστορίας, παρά σε διηγήσεις που εικονοποιούν αλήθειες βαθύτερες, πανανθρώπινες και διαχρονικές.
Οι αλήθειες αυτές, ακριβώς επειδή ανήκουν στον μύθο, είναι ανόθευτες, αγνές, γι’ αυτό και αποτελούν μια μόνιμη έλξη για τον άνθρωπο που βιώνει τη φθορά και την αγωνία στην καθημερινότητά του.
Οι λεπτομέρειες του μύθου, οι λέξεις, τα χρώματά του, δεν έχουν πάντα σημασία. Ή τουλάχιστον, όχι την ίδια σημασία σε όλους. Και πώς θα μπορούσε, άλλωστε, όταν υπάρχουν τόσες διαφορετικές εκδοχές μύθου, όπως και τόσοι διαφορετικοί άνθρωποι που τον αφηγούνται. Σε κάθε περίπτωση, μιλάμε για εικόνες, εικόνες που μεταφέρουν νοήματα. Και σ’ αυτά τα νοήματα ανατρέχουμε με κάθε εορτή.
Σημασία, λοιπόν, δεν έχει αν έγινε κυριολεκτικά η ανάσταση του Ιησού έτσι όπως την περιγράφουν τα Ευαγγέλια και τα Απόκρυφα κείμενα. Σημασία δεν έχει τόσο, δηλαδή, αν αποτελεί ιστορικό γεγονός αυτό καθαυτό – διότι αυτό καθαυτό ακυρώνει τη Φύση, και ως έτσι οδηγεί τον άνθρωπο, τον κάθε άνθρωπο σε κατά ανάγκη αποδοχή του θαύματος γεγονός που ακυρώνει με τη σειρά του την ελευθερία που είναι δομικό στοιχείο (θεολογικά και οντολογικά) της ίδιας μας της φύσης!
Ποια, λοιπόν, είναι η ουσία της Ανάστασης του Θεανθρώπου;
Η λέξη-κλειδί στο πλαίσιο της θεϊκής πλευράς του Ιησού είναι ασφαλώς η Ανάσταση, δηλαδή η ανάταση της στάσης, αυτό που έπεσε να ανατείλει, αυτό που χαμήλωσε να ορθωθεί (βλ. και το σύμβολο του Σταυρού). Η λέξη-κλειδί στο πλαίσιο της ανθρώπινης πλευράς του Ιησού είναι βέβαια η αναγέννηση, δηλαδή η νέα γέννηση, η επαναφορά σε ένα καινούργιο σώμα, σε ένα νέο σχήμα, σε ένα άλλο τρόπο ύπαρξης.
Το μυστικό της Ανάστασης είναι η αλλαγή, η μεταστοιχείωση της νύχτας του θανάτου. Μονάχα που το ανατέλλον φως δεν έρχεται ως αντίποδας του προηγηθέντος σκοταδιού. Η εικόνα του μύθου μάς παραπέμπει σε κάτι πέρα από τα βατά όρια της Φύσης. Η θαυματουργική ανάσταση δεν είναι παρά η υπόσχεση της υπέρβασης, της ριζικά διαφοροποίησης δηλαδή της ανθρώπινης συνείδησης από όλα όσα ήταν. Ο αναστημένος εν Χριστώ άνθρωπος, θα φέρει -κατά τον Παύλο- το Σώμα του Φωτός, δεν θα είναι μια πνευματική αποσωματοποιημένη οντότητα, παρά η επιφάνεια της αλήθειας μιας ύπαρξης ανόθευτης από την αγωνία της περατότητας. Ο αναστημένος άνθρωπος θα βιώνει την αλήθεια πως το σημείο αναφοράς της ζωής δεν είναι η φθαρτότητα του θανάτου, αλλά το σταθερό κέντρο που στη θρησκευτική γλώσσα αποκαλούμε Θεός, ενώ στη γλώσσα της ψυχολογίας, Νόημα!
Ο τάφος του θεανθρώπου μένει κενός, καθότι το αληθές σώμα ζει την καινότητα που επέφερε ο Χριστός. Αυτό το κάτι νέο είναι η επιστροφή στη συνειδητοποίηση μιας αλήθειας που ποτέ δεν χάθηκε, απλά τα μάτια, τα ανθρώπινα μάτια του δικού μας (κάθε δικού μας) Γολγοθά θανάτωσαν την απόλαυση της εμπειρίας του: Πως η ζωή είναι μια διαρκής αναγέννηση.
Και αυτή για μένα, είναι η πραγματική σημασία του Πάσχα που έχει νόημα να ιστορίσουμε, να φέρουμε έμπρακτα δηλαδή στις ζωές μας.
Γιώργος Ιωαννίδης
(Ψυχολόγος, ερευνητής και συγγραφέας)